Covid Geçirmiş Kişilerde Kalça Ağrısı İhmal Edilmemeli
Tüm dünyayı etkisi altına alan koronavirüs enfeksiyonunun tedavisinin ardından farklı rahatsızlıklar ortaya çıkabiliyor. Bu rahatsızlıklardan biri de kalça kemiğindeki kanlanma bozukluğu olarak bilinen femur başı avasküler nekrozudur. Kalçada ağrı ile kendini gösteren avasküler nekroz insidansının özellikle Covid-19 tedavisi sonrasında kortizol kullanımına bağlı olarak arttığı görülüyor. Erken teşhisin önemli olduğu bu hastalıkta tedavi, hastalığın evresine göre farklılık gösterebilmektedir. Memorial Ankara Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji Bölümü’nden Prof. Hakan Özsoy, kalça kemiğindeki kanlanma bozukluğu hakkında bilgi verdi.
Kalça kemiğinin kanlanma bozukluğu nedeniyle oluşur.
Femur başının aseptik nekrozu olarak da bilinen femur başı avasküler nekrozu, kalça kemiğinin kanlanma bozukluğuna bağlı olarak ortaya çıkan bir hastalıktır. Kırık ve çıkık gibi travmalar sonucu oluşabilen bu hastalığın diğer nedenleri arasında kortizon kullanımı, aşırı alkol tüketimi, bazı pıhtılaşma bozuklukları ve romatizmal hastalıklar sayılabilir. Genel olarak bu hastalık erkeklerde daha sık görülmektedir.
Pandemi sonrası avasküler nekroz insidansı arttı
Kortizon (steroid) Covid-19 gibi önemli hastalıklarda hayat kurtarsa da ne yazık ki birçok yan etkisi var. Femur başı avasküler nekrozu, uzun süreli steroid kullanımının değerli yan etkilerinden biridir. Kovid-19 enfeksiyonu nedeniyle hastanede tedavi gören, KOAH, astım ve akut solunum sorunu yaşayan hastalarda uygulanan kortizon tedavisinin neden olduğu kalça kemiğindeki kanlanma bozukluğu sıklığının özellikle salgın sonrası arttığı görülüyor. pandemi.
Covid-19 sonrası kalça ağrısı ciddiye alınmalı
Femur başı avasküler nekrozunda femur başı dolaşımının bozulmasına bağlı olarak kemikte basınç artışı, ödem ve hücre ölümü görülür. Bu hastalık yavaş gelişen kalça ağrısı ile kendini gösterir. Hastalar en çok yürüme ve hareketle artan kasık ağrısından yakınırlar. Bu ağrı uyluğun iç kısmına yayılabilir ve genellikle istirahatle geçer. Hastalar ayakkabı bağcığı bağlamak, ayak tırnaklarını kesmek gibi ileri kalça hareketi gerektiren işleri yapmakta zorlanırlar. Özellikle Covid -19 sonrası gelişen kalça ağrıları avasküler nekrozun gözden kaçmaması için ciddiye alınmalıdır.
Tedavide erken teşhis çok değerli
Muayene sırasında kalça ekleminde hareket kısıtlılığı ve hareketle ağrı en belirgin bulgulardır. Bu hastalığın tedavisinde erken tanı değerlidir. Teşhis için muayeneye ek olarak kalça röntgeni ve kalça MR’ı istenmektedir. Özellikle MR görüntülerinde femur başında ödem, doku ölümü (nekroz), kıkırdak altında kırık ve kemik yüzeyinde çökme net olarak görülmektedir. Öte yandan bazı kan testleri (romatizmal testler, pıhtılaşma testleri, kan yağ seviyeleri) de yapılmalıdır.
Hastalığın evresi tedaviyi şekillendirir.
Femur başı avasküler nekrozu tedavisinde hastalığın evresi ve radyolojik kollaps varlığı tedaviyi şekillendirir. Çökmenin olmadığı ve nekrozun (doku ölümü) az olduğu durumlarda ameliyat dışında bazı tedaviler de uygulanabilir. Kan yağ düzeyini düzenleyici ilaçlar (statinler), bazı kemik eritici ilaçlar (bifosfonatlar), kan sulandırıcılar ve bazı damar genişletici ilaçlar (iloprost) kullanılabilir. Koltuk değneği kullanarak kalçaya binen yükü azaltmak değerlidir. Öte yandan femur başındaki oksijen seviyesini artıran ve güzelleşmeyi hızlandıran hiperbarik oksijen tedavisi denenebilir. Ancak cerrahi tedavi erken dönemde baştaki ödemin azalmasında ve kan dolaşımının artmasında değerli bir rol oynamaktadır.
Ameliyat ile bölgedeki basınç azalırken kanlanma artar.
Femur başı avasküler nekrozunun erken evresinde yani başta çökme olmayan ve nekrozun küçük olduğu durumlarda kor dekompresyon veya yemleme denilen bir operasyon yapılabilir. Buradaki amaç, femur başı ve boynuna delikler açarak artan basıncı azaltmak ve kan akışını arttırmaktır. Bu esnada açılan deliklere kök hücre ve taze kemik parçaları (kemik grefti) eklenmesi başarıyı artırır. Bu cerrahi sistemin başarı oranı %60-70 civarındadır. Ameliyattan sonra 4-6 hafta koltuk değneği kullanarak kalçaya binen yükü azaltmak gerekir.
İleri evre hastalara total kalça protezi takılır
Hastalığın daha ileri evrelerinde yani başta radyolojik çöküntü varsa ve nekroz alanı çok genişse, asetabulum denilen kalça çatısında bir hastalık varsa total kalça protezi en uygunudur. tedavi. Ameliyat sonrası erken dönemde hasta bacağına ağırlık vererek fizik tedaviye başlanabilir.
Bazı hastalarda çökme olsa da ağrı hastanın hayatını kısıtlayacak düzeyde değilse kalça çevresindeki kaslar güçlendirilip fizik tedavi ile takip edilebilir. Kilo vererek kalçalara binen yükün azaltılması burada önemlidir. Takipte ağrıda artış olursa total kalça protezi yapılabilir.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
